Te gaan een nieuwe levensweg
van adem als de wind te zijn
en weerloos als een kind te zijn
een weg die licht en donker is
die onvoorspelbaar wonder is
een weg die altijd anders is
waar iemand die gevallen is
nog niet voorgoed verloren is
waar brood genoeg voor allen is
en waar de een de ander groet
en niemand neergebogen moet
en niemand ooit te kruipen hoeft
om niet te wijken voor het kwaad
en niet te buigen voor de macht
die kinderen vermoorden laat
langs water bomen bloemenland
langs zee en duinen langs het strand
met emmers water in je hand
langs polders velden akkers graan
en hand in hand de wereld rond
met brood genoeg voor elke mond
Te gaan een nieuwe levensweg
van adem als de wind te zijn
en weerloos als een kind te zijn.
Muziek: Anneke van der Heide
Nieuwjaar 2021
Een van de kenmerken van de Nederlandse cultuur is een vrij hoge mate van onzekerheidsvermijding. Wij schijnen niet van risico’s en verrassingen te houden. Daarom zijn we goed verzekerd, volgen we nauwgezet allerlei bureaucratische procedures, leggen we goed vast wie voor wat verantwoordelijk is, en vooral: maken we ons zorgen over de toekomst.
Dit lied gaat een andere kant op. Het is een droom van een onbezorgd leven. Meewaaien met de wind, argeloos zijn als een kind. Het leven is onvoorspelbaar, maar dat hoeft niet per se bedreigend te zijn, het maakt het leven ook tot een wonder. De levensweg is altijd anders dan je verwacht.
Rond de jaarwisseling kijk je terug naar het afgelopen jaar, en je ontdekt dat er veel is gebeurd dat je niet had verwacht. Ten goede en ten kwade. Soms viel het mee, soms viel het tegen. En tegelijk kijk je vooruit naar het nieuwe jaar. Met zorg of angst, of juist met hoop en vertrouwen.
Van het jaaroverzicht 2020 werd ik niet vrolijk. Goed, we hadden prachtig zomerweer, maar dat drukte ons wel met de neus op de klimaatcrisis. De coronapandemie zette de samenleving op losse schroeven. Verwijten over en weer waren niet van de lucht: over de aanpak van de regering die te streng of te slap was, of in ieder geval onduidelijk. Over de maatregelen en over degenen die zich daaraan niet wilden houden. En daaromheen werden we geconfronteerd met racisme en de beweging daartegen, met een falende overheid in de toeslagenaffaire, met chaotische verkiezingen in Amerika, met ongekende economische problemen. Dat wordt volgend jaar anders, hopen we.
Een nieuwe weg, anders dan het tot nu toe gegaan is. Misschien met minder kritiek op alles en iedereen, op de mensen die zo in de fout gegaan zijn. Beseffen dat het leven een kwestie is van vallen en opstaan. Een nieuwe weg is: meer perspectief voor mensen aan de onderkant, die zich zorgen moeten maken over het brood op de plank, die moeten kruipen om tot hun recht te komen. Een nieuwe weg is: elkaar groeten, dat wil in wezen zeggen: ik wil jou kennen, ik waardeer wie je bent, ik vind jou van waarde en ik wil dat je gelukkig bent. Een nieuwe weg is ook (en nog steeds): in verzet komen tegen wat kwaad is, wat mensen schaadt, wat kinderen aan hun lot overlaat.
Een nieuwe weg is: goede voornemens maken, ook al weet je in je achterhoofd wel dat je die waarschijnlijk niet helemaal zult waarmaken – nou ja, een beetje is ook goed. Ook nu weten we wel dat de weg weer anders zal zijn dan wat we verwachten en hopen, maar ook anders dan wat we vrezen.
Een nieuwe weg is vooral: niet blijven terugkijken maar ondanks alles onbekommerd doorgaan, genieten van het wandelen door de natuur en langs de zee. Hand in hand met wie je lief zijn. En met emmers water in je hand: hoop, optimisme, vreugde. Ook al weet je dat de weg licht én donker zal brengen, dat de weg onvoorspelbaar is. Of misschien juist daarom.
Ontstaan
Het Lied van de andere weg schreef ik voor het kerstoratorium De verhalen als overdenking bij wat er geschreven staan over de drie wijzen na hun bezoek aan het kerstkind: En omdat ze in een droom gewaarschuwd waren om niet naar Herodes terug te keren, namen ze de wijk en gingen ze langs een andere weg naar hun land terug. (Mattheüs 2:12).